अरणी प्रमाण व पूजा विधी 

अश्र्वात्थाख्य शमीगर्भ शुभामरणीमाहरेत । लौकिकवाप्रकुर्वीत मंथिताग्निनचेद्यादि ॥ 

आहरेत्तुशमीगर्भाध्दरेदेवावलंबित: । चतुर्विंशागुंलादीर्घविस्तारेण षड्ंगुला॥ 

चतुरंगुलमुत्सेधा अरणीर्याज्ञिकै: स्मृता ॥ मूलाद्याष्टांगुलं त्यक्त्वा अग्राच्च व्दादशांगुलं ॥

अतंरचेवयोनिस्यात्तत्र मथ्योहुताशन: । प्रथमेम्ंथने ह्येषनियमोत्तरेषुच ॥ 

तस्यांयोजायतेवन्हि: सकल्याणकृदुच्यते । 

उत्तमो॓ऽरणीजन्य उत्तम: सूर्यकांतज: । उत्तम्: श्रोत्रियागारात मध्यम: स्वगृहाव्दिज: ॥ 

 शमीवृक्षावर उत्पन्न पिंपळाच्या पूर्वोन्मुखि शाखेची अरणी मंथा बनविला जातो. २४ अंगुले लांब ६अंगुले रुंद ४ अंगुले ऊंच असे मंथेचे प्रमाण आहे . मूळ ८ अंगुळे सोडुन पुढे १२ अंगुळे सोडावी मधोमध ४ अंगुले हीच देवयोनि होय याच ठिकाणी अग्निचा वास असतो. प्रथम यजमान पत्नीने मंथनकरावे.  

अरणीचे प्रमाण :- वर उल्लेख केल्याप्रमाणे अरणीची लंबी २४ अंगुले ६ अंगुले रुंदी चार अंगुले उंची इतकी हवी 

ज्या लाकडावर दोरी गुंडाळली जाते त्यास ” चात्र” असे म्हणतात. चात्र उभे राहण्यासाठी जे छिद्रयुक्त वरुन धरतात त्यास “ओविली” असे म्हणतात. त्याचे प्रमाण १२ अंगुले आहे .ज्या दोरीने घुसळलेजाते त्या दोरीस “नेत्र” असे म्ह्ंटले जाते . 

चात्राच्या खालील भागात उत्तराणीना वेगळे करून जो खिळा लावलाजातो तो ८ अंगुळाचा असतो त्यास ” प्रमंथ” असेम्हणतात. घुसळताना अरणी केवळ जमिनींवर न ठेवता कांवळे किंवा मृगाजिन इत्यादींवर ठेवण्याचा विषेश नियम आहे.